Collettivo Mazzulata

Dit collectief zoekt een eigenzinnige weg om de muzikale erfenis uit het verleden te herbeleven. Ze mengen New Orleans met Siciliaanse traditionele muziek of de oude ‘cante delle mondine’ (landelijke oogstliederen) met Hip Hop. Een muzikale ratatouille van folk,… ‘ratafolk’.

Ook in Italië blijft het volkslied in zijn verscheidenheid van ondermeer filastrocche (kinderrijmen), tongenbrekers, wiegeliederen, ballades,… een bedreigde soort. Daarenboven behoren de meeste tot het erfgoed van een van de regionale dialecten. Sommige van die liederen verwierven, vaak onder de vorm van een variant, doorheen hun historische verspreiding enige erkenning in een breder territorium. Het was Freya Nichisolo die de naam bedacht voor het product dat COLLETTIVO MAZZULATA levert, een experiment van oprichter Gio Rossi (die eigenlijk vooral in de jazz actief is). Hij is de componist, creëert de arrangementen, en betracht een weg te vinden om de volksmuziek onder de aandacht te brengen van een zo breed mogelijk publiek. In zijn geboortestad Varese is hij berucht voor zijn stuwende kracht en zijn inzet in de realisatie van allerlei culturele evenementen. Hij is muziekleraar en recent werd zijn project goedgekeurd om in de plaatselijke middenschool lessen te geven over het traditionele muzikale erfgoed. De basisingrediënten, gevormd door traditionele liedjes, worden in de afwerking vermengd met genres als zydeco, cajun, hiphop, latin, country, blues,…
Op hun debuut wordt er heel ritmisch geopend met ‘Girotondo’ (rondedans), een met saxofoon ingekleurd 'filastrocca' of aftelrijmpje dat in onnoemelijk veel versies gekend is.

Met de rappende zang van Alice Rossi wordt aan het werkliedje ‘La Bella Lavanderina’ (de mooie wasvrouw), plots een swingend dansant Afrokleedje aangeschoten waarbij de reggae heel dichtbij komt.

Op ‘Sciuri Sciuri’, een bekend Siciliaans volksliedje, beproeven ze een doezelig jazzy ritme, dat ons mee door de funky gitaar en de percussie in duistere bruine kroeg voert.

Eén van de interessantste nummers is ongetwijfeld ‘La Marianne’, waarbij de sterk bij de traditie aanleunende samenzang, met achtergrondkoor, mee door het elektrisch gitaargeweld rockend opgetrokken wordt.

Ook in ‘Madama Doré’, een ander aftelrijmpje wordt sterk uitgegaan van de traditionele lijn om vervolgens stevig uitgewerkt te worden ondersteund door een ferme drumbeat en een prominent aanwezig accordeon, terwijl de sax de nodige accenten weet te leggen.

Vervolgens worden we vergast op een portie bossanova met ‘La Farfalletta’ (La Vispa Teresa), naar een gedicht van Luigi Sailer (1825-1885) handelend over een vlinder en één van de weinige gedichten uit zijn werk dat de tand des tijds wist te overleven.

Ook ‘San Martino’ van Giosuè Carducci (1835-1907), die in 1906 als eerste Italiaan de Nobelprijs voor literatuur ontving, kreeg een nieuw jasje. Parlando ingezongen bouwt het zich geleidelijk op tot een stevige rocknummer waarin de electrische gitaar even vrije baan krijgt en door de bochten giert.

Als afsluiter kozen ze voor een eigen versie van het overbekende ‘Scriur Padrun De Le Bele Braghe Bianche’ waarin een stevige dosis ritmisch geroffel, vrolijke accordeonhalen en stevige rockgitaarwerk elkaar aflossen, ter ondersteuning van de aanstekelijke samenzang.

De ambitie van dit collectief is duidelijk, een frisse wind laten waaien doorheen oude ballades, om ze zo een nieuwe en zo breed mogelijke bestemming te verlenen. Als hedendaagse troubadours slagen ze er ongetwijfeld in het vuur in de lont te steken wanneer hun muzikaal feest begint. Een groep die het dan ook vooral op festivals kan waarmaken. - Folk roddels

Stel je eens voor: Iene Miene Mutte met een scheurende gitaar, of een funky Jan Mijne Man, en dan ook nog een lome jazzy Hop Marjanneke? En als we toch bezig zijn doen we een greep in de poëzie, Mei van Herman Gorter met ritmische drums en folky accordeon of iets van Annie M.G. Schmidt in een hiphopsausje? Dat is precies wat het Collettivo Mazzulata heeft gedaan, maar dan met bekende Italiaanse kinderliedjes en gedichten. Dat muzikale ratjetoe noem je dan Ratafolk en Filastrock (het eerste is een samentrekking van ratatouille en folk, het tweede verwijst naar de Italiaanse term voor een aftelversje: filastrocca).

Ratafolk is de naam die bedacht is door percussioniste Freya Nichisolo voor de muziek die Collettivo Mazzulata maakt en is gelijk de titel van hun eerste cd. Het gaat hier om een experiment van oprichter Gio Rossi (bas, drums, piano en arrangementen). De Italiaanse wortels zijn meteen herkenbaar, met name in de accordeon (Ilaria Zen) en de traditionele liedjes en gedichten. Daarnaast grabbelt de band graag in de ton van zydeco, cajun, hiphop, latin, country en zelfs blues. Dat levert een lekker wegluisterende plaat op, die mij alvast laat meebewegen op de aanstekelijke klanken. Rossi (vooral actief in jazz en blues, speelde al eens op North Sea Jazz) legt in een begeleidend woord in de hoes uit dat hij lesgaf aan studenten, die nauwelijks op de hoogte waren van de eigen muzikale traditie. En hijzelf bleek bij nader inzien eigenlijk weinig meer te weten dan zijn leerlingen. Dat heeft hem aan het denken gezet, en leidde tot het opzetten van dit project, uitgaande van de Italiaanse wortels, maar met diverse invloeden om het leuk te maken voor jonge muzikanten. Dus horen we oude werkliedjes (canti delle mondine) met een scheut New Orleans, Siciliaanse muziek vermengd met hiphop, of Italiaanse kinderliedjes met een vleug Jimi Hendrix. In augustus 2007 werd het album opgenomen, in februari dit jaar is Ratafolk 2007 officieel uitgebracht.

Het begint heel ritmisch, met percussie in Girotondo (rondedans), een 'filastrocca' met vele versies, zo blijkt uit naspeuring op internet. Het heerlijk Italiaanse geluid van de accordeon begeleidt vervolgens de rappende zang van Alice Rossi. Een voorbeeld van een werkliedje is La Bella Lavanderina (de mooie wasvrouw), waarin wat reggae-achtige klanken te herkennen zijn en een sax lekker losgaat. Sciuri Sciuri is een bekend Siciliaans volksliedje, dat door het Collettivo in een ontspannen jazzy vorm is gegoten met een snufje funky gitaar. In La Marianna is op het eind een vleugje Mas Que Nada (Sergio Mendes) te herkennen in de achtergrondzang en Madama Doré (nog een filastrocca) kent ritmische drums. Bossanova-achtig en naar mijn smaak iets te jazzy is dan weer La Farfalletta (La Vispa Teresa). Dit gedicht van Luigi Sailer (1825-1885) gaat over een vlinder en is uit zijn werk het enige dat in het collectieve geheugen van de Italianen is blijven hangen. Nog een op muziek gezet gedicht is San Martino, van Giosuè Carducci (1835-1907), die in 1906 als eerste Italiaan de Nobelprijs voor literatuur kreeg. Het heeft een rockarrangement gekregen, met poppy ooh ooh's op de achtergrond, rappende zang, en een lekker scheurende gitaarsolo. Afgesloten wordt met veel ritmisch getrommel, fijne vrolijke accordeon en nog maar eens een stevige rockgitaar in Sciur Padrun Da Le Bele Braghe Bianche (iets met mooie witte knieën). Een grappig effect ontstaat als je de opzwepende versie van Collettivo Mazzulata, te vinden op www.myspace.com/ratafolk, eens vergelijkt met die van een allerliefst kinderkoor die ik op Youtube tegenkwam.

Het is altijd de vraag hoe je anderen warm kunt laten lopen voor folk, en het antwoord daarop is niet gemakkelijk te geven, als het al ooit gevonden wordt. Ik denk dat Gio Rossi met Collettivo Mazzulata in elk geval een mooi initiatief heeft genomen om folk te promoten. Het vrolijke geluid van Ratafolk 2007 had van mij wat voller mogen zijn, maar misschien is de wat poppy productie juist wel een goed middel om (jonge) mensen over de streep te trekken. De jazzy invloeden zijn aan mij niet echt besteed, maar de vrolijke of juist rappende zang, de scheurende gitaar en de lekker folky accordeon roepen bij mij al gauw lekker zomerse gevoelens op.

Mirjam Adriaans, waardering 8+ - Folk Forum